[Ngài Gọi Con]__Ông Cố

Không biết từ bao giờ, những người có con đi tu được gọi là ông cố, bà cố. Lại có hai loại cố phân biệt: Cố đứng là người có con trai đi tu triều hay dòng, cố ngồi là người có con gái sống đời thánh hiến. Ông cố Vinh là ông cố ngồi. Qua cơn tai biến mạch máu não, nhờ Lòng Thương Xót, dù ông cố Vinh chẳng có chút của ăn của để nào, nhưng mấy đứa con ông tuy không khá giả gì cho cam, cũng không để ông thiếu thốn, lại may mắn gặp thầy gặp thuốc, nên sức khỏe của ông nhanh chóng hồi phục, trí nhớ dần dần trở lại với ông. Mỗi tối, cứ nhắm mắt lại, là quá khứ ấu thơ lại ùn ùn kéo về, ngồn ngộn trong trí não ông. Ông nhớ hết những chuyện ngày xưa còn bé. Nào là những lần bắt cá thia thia bọt, lấy chai đựng rượu của bố thả cá, bị bố đánh. Nào là những lần bắt chuột đốt đồng, bắt cua mưa đầu mùa, bắt cá lung mỗi cơn hạn bà chằng. Nào là mỗi lần xay cà phê bằng cái cối xay tiêu cho cha Phêrô Bùi Minh Chúc, được cha cho hai đồng (hai đồng ngày ấy đối với ông, là cả một gia tài). Nào là mỗi lần giúp lễ, uống vụng rượu lễ bị cha Giuse Nguyễn Hưng cốc cho u đầu (Quái lạ! nghịch ngợm, phá phách thế, mà cha vẫn thương như con, là thế nào, nhỉ?). Nào là những lần đi học, giờ ra chơi tắm truồng bông nhông ở cầu nhà thờ bị thầy giáo Thận bắt gặp, giấu nhẹm quần áo, làm mười mấy đứa tồng ngồng vào lớp, làm trò cười cho đám con gái.
Đó là những chuyện của non sáu mươi năm về trước, ông không quên gì hết. Nhưng ông không thể nhớ nổi ông đã ăn cơm tối chưa, đã uống thuốc chưa, đã đọc kinh tối chưa. Cái khổ của ông còn là nửa người bị tê liệt, không cử động được, nên không tự phục vụ được. Mọi chuyện từ viên thuốc, miếng cơm, hớp nước, đến việc vệ sinh cá nhân, tất tất đều phải trông nhờ người khác. Đã có lần ông thầm thưa với Chúa, xin cất ông về để đỡ làm khổ con cháu. Nhưng ông nghĩ lại, việc sinh tử nằm trong tay Chúa, ông tự trách mình thiếu lòng cậy trông. Ông mặc cả với Chúa:
- Con xin vui lòng vác Thánh giá Chúa gởi. Để xin cho con cháu con được ơn Bình-an-của-Chúa.

Đó là cái khổ về thể lý. Cái khổ nội tâm làm cho ông còn đau đớn hơn nhiều. Vì tuy bị bán thân bất toại, nhưng trí óc ông còn minh mẫn, miệng ông còn nói được dù ngọng nghịu như trẻ tập nói, đôi tai ông còn thính, đôi mắt ông còn tinh tường. Ông nhìn thấy hết, nghe thấy hết, kể cả những xích mích, những bất hòa của lũ con. Nên ông hiểu ra Thánh giá của ông là tuổi già bệnh hoạn, còn Thánh giá của con cháu ông lại là chính ông. Vì thế, ông không có bất cứ một đòi hỏi nào với con cháu. Ngày con gái út của ông, sơ Rosa thuộc hội dòng Đa Minh miền Bà Rịa, về thăm, mua cho ông bao nhiêu là quà. Người chị dâu rỉa rói:
- Cô cho ông ăn toàn những của ngon vật lạ, toàn đồ bổ dưỡng. Có gì thì cô lo vệ sinh cho ông đấy nhá!

Cô Út nhẫn nhục, không một chút khó chịu, tươi cười với chị dâu:
- Chị vất vả quá. Em cám ơn chị nhiều lắm. Vâng, chị nghỉ ngơi đôi chút, em sẽ chăm sóc bố suốt kỳ nghỉ của em.
Sơ Rosa chăm sóc ông cố kỹ càng, bài bản như một chuyên viên y tế. Sơ hiểu được sự vất vả của người chị dâu nhà quê nên càng thông cảm, kính trọng và quý mến người chị dâu hơn. Ngoài vai trò của một chuyên viên, sơ còn chăm chút cho ông cố bằng tấm lòng biết ơn của một người con hiếu thảo, và nhất là bằng tình yêu trong Chúa. Nhờ vậy, ông đã thổ lộ với sơ những yêu cầu, những mơ ước dù rất nhỏ nhoi. Một lần ông cố nói với sơ:
- Con có biết rau dền gai không? Ngày ấy bố học lớp Đệ Nhất ở trường Phụng Sự. Cha giám đốc Đa Minh Nguyễn Văn Lãng (Sau này là Đức giám mục Xuân Lộc) thương mấy đứa học sinh nhà nghèo dưới kênh, cho ở nhờ nhà kho. Bố thường hái rau dền hoang, đầy gai, luộc, chấm nước mắm cá linh mang dưới nhà lên. Ngon lắm, ngọt lắm, bùi lắm. Bố thèm quá, nhưng bố nói vậy thôi, không đòi ăn đâu nhé.

Sơ Rosa cúi đầu xuống chiếc xe lăn:
- Bố còn thích gì nữa không?
Ông cố chớp chớp mắt nhìn con, khát khao:
- Bố là thành viên gia đình Tận hiến Đồng công. Nếu bố có mệnh hệ nào, các con nhớ phải ghi tên thánh của bố là Giuse Maria đấy. Ngày 15 tháng 9 này là ngày kính Đức Mẹ Sầu Bi (Bố không thích chữ “bi” này lắm, vì Mẹ có thể sầu khổ, sầu đau, chứ Mẹ không “bi” bao giờ), bố mong được tham dự Thánh lễ mừng quan thầy gia đình Đức Mẹ giáo xứ mình một lần nữa, một lần nữa thôi, có khi là lần cuối trong đời.

Cả nhà chuẩn bị cho ông cố đi lễ còn hơn người ta chuẩn bị cho chú rể ngày thành hôn. Ông cố được mặc quần áo mới tinh, còn thơm mùi vải. Anh Cả xỏ cho ông đôi giày mới bóc tem. Sơ Rosa chải chuốt cho ông, gắn huy hiệu Gia đình Đồng công lên ngực áo, lại còn lục lọi trong tủ, mang ra thắt cho ông chiếc cà vạt từ ngày đám cưới của ông bà cố, cài lên chiếc kẹp cà vạt hình trái tim có hai chữ VH, viết tắt tên Vinh-Hoa của ông bà cố. Sơ Rosa tự tay đẩy xe cho ông cố. Người ta đang cải tạo, nâng cấp con đường quê ngang qua nhà ông cố và nhà thờ. Đất đỏ được chở từ nơi khác về làm nền đường. Xe cơ giới ì ầm, gầm gừ suốt ngày. Bụi đỏ phủ lên mọi thứ, mái nhà, sân, vườn, cây cối, nhất là đám muống rừng trồng ở ven kênh để giữ bờ thì không ai còn nhìn thấy một chiếc lá xanh nào. Nhìn rặng hoa muống rừng nở rộ trong ánh nắng ban mai như rừng hoa, tím trắng, sạch sẽ, thanh khiết, ông cố xót xa:
- Chúa là Đấng hoang phí vô cùng. Đám hoa dại đẹp như thiên đàng thế kia mà sớm nở, tối tàn, nắng lên là bụi đỏ che lấp hết, không còn gì, có phí của giời không?!
Nhìn các em Thiếu nhi Thánh Thể quàng khăn đủ màu, hồng nhạt, lá mạ, xanh lơ, vàng, đỏ, và nhìn anh chị em Gia đình Tận hiến nườm nượp tiến về nhà Chúa, ông cố cười tươi như chưa bao giờ. Ông lẩm bẩm câu nói của bà cụ già trong phim Sám Hối: “Nếu đường này không dẫn tới nhà thờ thì quả thực là vô ích”. Tới sân nhà thờ, ông chợt thấy thất vọng. Nhà thờ xứ mới được cung hiến năm ngoái, được xây dựng theo kiểu mới. Tầng trệt đựợc dùng làm hội trường và các phòng hội họp. Tầng trên mới thực là nhà thờ. Muốn lên nhà thờ, người ta phải đi lên mấy chục bậc thang, ông không thể lên được. Ông có cảm tưởng như mình bị loại trừ, nhà thờ là của những người khỏe mạnh chứ không phải của ông. Ông ước ao:
- Phải chi có ai khiêng mình lên trên nhà thờ nhỉ? Nhưng mình làm phiền con cái chưa đủ sao, còn làm phiền các anh chị ấy làm gì?
Rồi ông nói với sơ Rosa bằng một giọng buồn buồn:
- Con đẩy bố tới chỗ bóng râm của tượng thánh Giuse kia kìa. Bố đành tham dự thánh lễ hàm thụ bằng tai qua mấy cái ô pạc lơ kia vậy. Đã đến Cửa Thiên Đường (vì trên vòm cửa nhà thờ đắp nổi ba chữ Cửa Thiên Đường) mà không được vào, xót xa lắm chứ!

Thánh lễ đã bắt đầu, ông nhìn ra chung quanh sân nhà thờ. Chỗ kia một cặp tình nhân đùa giỡn nhau cười khúc khích. Chỗ khác mấy chú choai choai thi nhau phì phèo điếu thuốc lá thơm. Ngay trước mặt ông, mấy cô gái tuổi teen đang mổ mổ quẹt quẹt lên chiếc smartphone. Xa hơn, một ông trung niên đang gọi điện thoại a lô inh ỏi. Sau lưng ông cố, mấy ông xồn xồn oang oang chứi tục rồi cười phá lên. Ông tiếc nuối:
- Giá mà mình đổi được một giờ đồng hồ của mình với họ, mình sẽ vào nhà thờ ngay, có khi mình lên hàng ghế trên cùng ấy chứ, càng gần bàn thờ, càng gần Chúa càng tốt.
Ông lại nhớ tới lời bà cụ trong phim Sám Hối: “Nếu đường này không dẫn tới Nhà thờ thì quả thực là vô ích”. Rồi ông cau mày: - Nhưng đến nhà thờ mà không gặp Chúa thì cũng chẳng lợi ích gì!

Hình như có một giọt nước to đùng lăn trên má ông, chắc là một giọt nước mắt.

[Ngài Gọi Con] ___ Cha Sở và Cha Phó

Đời sống chung luôn cần có những quy ước. Quy ước giúp cho mọi việc tiến triển tốt đẹp. Hơn thế nữa, quy ước để mọi người hiểu và trợ lực cho nhau. Cha sở và cha phó đặt ra những quy định trong công tác mục vụ thế này: Mỗi người làm lễ sáng một tuần. Người kia làm buổi chiều. Chúa nhật bốn lễ. Mỗi người làm 2 lễ. Phụ trách hội đoàn: Cha sở phụ trách gia trưởng và hiền mẫu. Cha phó phụ trách giới trẻ và thiếu nhi cùng ca đoàn. Xức dầu bệnh nhân: Mỗi người phụ trách hai tuần. Người này không đi được thì người kia đi thế. Nếu ban đêm, cha phó tình nguyện đi. Đám cưới, đám tang vào tuần của ai làm lễ buổi sáng thì người đó phụ trách. Về phần tiền ăn, cha sở nói cha phó khỏi đóng. Cha sở làm “Bao Công”. Cha phó thì nghĩ ngợi nên xin được “Campu-chia”. Nhờ những quy ước với nhau rõ ràng và ứng xử tình nghĩa mà giáo dân nhận ra cha sở và cha phó là một “cặp đôi hoàn hảo”. Cả hai không những hiểu ý mà còn rất ăn ý với nhau.

  
Trong những đám tiệc, cha phó và cha sở ngồi gần nhau trong một bàn. Bao giờ cha phó cũng mời cha sở trước thể hiện tinh thần “kính lão đắc thọ”. Sau đó cũng không kém phần hiểu biết, cha sở mời lại cha phó để khuyến khích tinh thần “tre già măng mọc”. Hai cha “đi bài” chuẩn không cần chỉnh. Không ai nói được gì. Sau đó là hai người uống rất ít. Cả hai đều là những người uống rượu khá nhưng rất chừng mực. “Cặp đôi hoàn hảo” ấy bảo vệ nhau kỹ như hậu vệ Ý bảo vệ khung thành. Cha sở có tài uống rượu theo kiểu “giơ cao đánh khẽ”. Ai mời thì ngài vui vẻ nhận lời. Giơ cao ly rượu lên, uống kêu một cái rất to và rất ngọt. Nhìn kỹ thì ly rượu vơi đi rất ít. Có lẽ là ngài uống được 10% cũng có khi là 10 phần nghìn. Người ta thấy cha sở uống thế thì không dám nói gì. Đến lượt cha phó họ tưởng ngài sẽ khá hơn. Vì ngài là “măng mọc” nên sẽ uống cạn đến giọt cuối cùng. Nhưng, không ngờ cha phó cũng sao y bản chính chiêu của cha sở. Ngài lập luận: “Tôi là cha phó nên không thể vượt mặt cha sở được. Phải “kính lão” mới “đắc thọ” chứ! Thế thì… Amen. Chẳng ai nói được gì. Cả hai đều ra sức chống đỡ cho người kia. Thấy “đội mình” yếu thế là phải “tiếp viện” liền. Hôm nào cha sở thấy cha phó muốn vui vẻ thêm là ngài biết ý, đi về trước và không quên dặn dò bà con giáo dân: “Các ông liệu đấy! Cha phó có sứt mẻ gì thì các ông biết tay tôi”. Câu này vừa nhắc nhở những “anh hùng tửu chiến” nhưng đồng thời cũng khuyên cha phó phải biết làm chủ bản thân. Vui chơi nhưng không được bỏ rơi nhiệm vụ.

Sự hiện diện của hai cha trong các dịp hiếu, hỷ làm cho bà con giáo dân thấy ấm áp và phấn khởi. Hai cha không chỉ hiện diện mà còn đem đến những câu chuyện hài hước. Ở một đám cưới nọ, có người hỏi cha sở thế này: “Cha sở cho con được mạn phép hỏi một câu này: Cha không ăn được món gì ạ? Để chúng con biết mà tránh làm những món đó.” Cha sở đáp: “Tôi thì món gì cũng ăn được hết, trừ món đu đủ nấu cơm mẻ. Còn uống thì cũng vậy, trừ món sinh tố đu đủ xay với rau má. Tài năng chơi chữ của cha sở thật thâm thúy. Trong bàn có người cười giòn tan, có người thì hơi gượng vì chưa hiểu mô tê gì cả.

Một ông khác tiếp lời: “Chúng con chắc chắn là không dám làm hai món đó đãi cha đâu ạ! Tội chết! Cha sở vui tính quá! Nhân đây con mời cha phó một ly ạ!” Cha phó uống chút xíu rồi đưa lại cho khổ chủ.

- Trời ơi! Cha lại đi bài cũ rồi!
- Ừ! Thì nó là “truyền thống” của nhà xứ mà!
- Con nghe nói cha văn chương hay lắm. Bây giờ cha chỉ nói một câu thôi. Nếu câu đó con không đối đáp lại được thì không chỉ ly này, mà ai mời cha ly nào, con xin “thầu” hết cho cha luôn.
- Cái này là ông tự nguyện ra điều kiện nhé! Không ai ép uổng nghen! Có cha sở và mọi người làm chứng. Tôi sẽ nói để ông uống phần còn lại của ly rượu nè: “Thà cho tôi mù chứ đừng để cái cù trong ly. Thà giết tôi đi chứ đừng để cái ly còn cù.” Mời ông uống cho.

Cao thủ! Ông kia không thể đối đáp lại câu nói của cha phó. Ông chỉ còn biết câm nín mà uống phần còn lại của ly rượu đã được cha phó “ngự ban”. Chẳng lẽ lại để cho cha phải mù hay giết cha. Câu này thật là hóc búa. Tâm phục khẩu… nhập. Thế mới biết tài năng văn chương của cha phó thật là lợi hại.

Cha sở và cha phó quả là “người tám lạng kẻ nửa cân”. Bà con giáo dân hết sức tự hào và hạnh phúc về các cha của mình. Bà con vui hơn khi nhìn thấy hai cha yêu thương và đoàn kết. Hai cha trở thành mẫu gương cho cả giáo xứ noi theo. Người này nói với người kia về gương sống của hai cha. Cả giáo xứ sống thật hạnh phúc.

Laurensô

Mẹ xin lỗi con, con à

Mẹ run tay khi nhìn cái que thử có thêm vạch thứ hai, mờ mờ… Nỗi sợ hãi, hoảng loạn tràn lên khi mẹ biết vậy là những dấu hiệu mơ hồ kia chẳng còn là linh cảm nữa, mẹ đã có con trong bụng thật rồi. Đêm, mẹ nhìn hai đứa trẻ ngủ ngon lành trong chăn nệm êm ấm, lòng không khỏi day dứt. Anh chị con còn bé quá, nhà mình neo người trông nom, lại chẳng dư dả gì. Công việc của mẹ ở một cơ quan nhà nước không cho phép mẹ sinh thêm đứa con thứ ba. Mà ba mẹ cũng chưa bao giờ có dự định đó. Mẹ thật bối rối, chẳng biết phải tính sao đây cho vẹn toàn.

Hình Minh Họa

Những ngày con ở lại trong mẹ là khoảng thời gian mẹ sống giữa dằn vặt, thắc thỏm chờ đợi cùng bao lo lắng, ân hận. Mẹ dành ra vài buổi chỉ có một mình, tĩnh lặng để suy nghĩ, để đặt ra giả thuyết rằng “nếu như mẹ cứ thử liều…”. Mẹ thật sự không chối bỏ con, mẹ cũng muốn giữ con lại. Nhưng rồi thực tế khắc nghiệt buộc mẹ phải lựa chọn, phải quyết định buông bỏ, phải làm điều mà thâm tâm những người mẹ có lương tri hẳn không ai muốn phải đối mặt bao giờ…

Mẹ đi làm, xanh xao, mỏi mệt. Vẫn quần ôm, áo đẹp, giày cao gót. Mẹ không dám hân hoan khoe khắp nơi rằng mình lại sắp có baby, mình vừa có tin vui đây này. Mẹ im lặng, giấu giếm như thể con là một điều tội lỗi. Mẹ chỉ tâm sự với vài người bạn thân về cái bào thai không mong đợi trong bụng, với hi vọng tìm được chút ít kinh nghiệm gì đó trong việc xử lý. Càng nhanh càng tốt. Càng sớm càng an toàn và ít hệ lụy. Đó là những lời khuyên đầy quan tâm và lý trí mà mẹ nhận được. Mẹ chẳng biết phải cư xử sao cho đúng. Đứa trẻ trong bụng không có tội tình gì. Mẹ đan xen bởi những so sánh, hồi tưởng rằng ngày đó có bầu đứa lớn thế này, đứa nhỏ thế kia, sáng ra đã uống sữa, rồi thuốc bổ, hoa trái đủ thứ. Còn bây giờ…

Thôi thì mẹ đã chẳng có khả năng để giữ con lại bên cạnh. Cũng là con mẹ, mà con chịu nỗi bất công, mẹ đành đoạn không cho con cơ hội chào đời. Mẹ mong con hiểu cho nỗi khổ tâm này và đừng buồn trách mẹ. Những khuya mất ngủ, mẹ khẽ đặt tay lên bụng vỗ về như một sự an ủi, mẹ mong con cảm nhận được chút trìu mến mẹ dành cho con, đứa trẻ không có cơ duyên làm con của mẹ. Dù mỗi ngày qua là thêm một khó khăn trong quyết định. Mẹ phải làm sao đây? Rũ bỏ con đi, dễ dàng như một sự chối từ, đơn giản như khi ta uống vài viên thuốc trị bệnh gì đó thật sao? Chỉ vậy thôi mà sao mẹ thấy mình mãi vẫn không cương quyết được.

Những ngày nhiều mưa tơi tả, ai nấy đều mong tìm về chốn bình yên, của sum vầy… Vậy mà mẹ xa xót tiễn con đi. Khi bác sĩ đưa cho mẹ viên thuốc đầu tiên và ly nước, mẹ dường như nuốt ngược giọt nước mắt đớn đau vào lòng. Mẹ không dám nghĩ gì thêm nữa. Mẹ sai thật rồi. Thâm tâm mẹ chỉ có thể nói với con rằng: mẹ xin lỗi con, con à…